W ostatnich latach obserwujemy gwałtowny wzrost zainteresowania rowerami i pojazdami elektrycznymi. Wraz z rozwojem nowych technologii popularność zyskuje napęd na pasek zębaty. Dziś niemal każdy producent rowerów elektrycznych ma w swojej ofercie przynajmniej jeden model napędzany paskiem. Ale napęd na pasek nie jest żadną techniczną nowością. Ten sposób przenoszenia napędu został wynaleziony przez Williama Hilmana i Louisa Marchanta w 1897 roku. Początkowo znalazł on zastosowanie w przemyśle maszynowym i motoryzacyjnym, gdzie kluczowe znaczenie odgrywa cicha i bezobsługowa praca. Czy jest to zatem zabieg marketingowy mający wzbudzić zainteresowanie konsumentów czy rozwiązanie, które rzeczywiście poprawia komfort jazdy i obsługi roweru?
Przyjrzyjmy się bliżej wadom i zaletom tego rozwiązania, ponieważ wybór odpowiedniego napędu jest kluczowy dla wydajności i trwałości roweru a przede wszystkim dla czerpania przyjemności z jazdy.
Przy okazji mała ciekawostka. Czy wiesz, że Mathew Joseph Steffens z Chicago w stanie Illinois otrzymał patent na rower elektryczny wykorzystujący pasek napędowy już w 1898 roku? Jednak w rowerach napęd na pasek zębaty zaczął zyskiwać popularność dopiero w ostatnich dekadach. Obecnie, napędy te stosuje się nie tylko w rowerach, ale także w motocyklach, skuterach oraz w niektórych samochodach hybrydowych.
Najbardziej znanym dostawcą napędów na pasek jest firma Gates Carbon Drive, której produkty są szeroko stosowane przez wielu renomowanych producentów rowerów na całym świecie. Firma podaje, że ich napędy montowane są w ponad tysiącu modeli rowerów. A przecież nie tylko Gates dostarcza napędy paskowe do rowerów.
Przyjrzyjmy się zatem zaletom i wadom napędu na pasek
Niskie koszty utrzymania
Napęd na pasek zębaty praktycznie nie wymaga konserwacji, co eliminuje konieczność regularnego czyszczenia i smarowania. Paski wykonane są z materiałów odpornych na warunki atmosferyczne, co sprawia, że nie są podatne na korozję. W rowerach elektrycznych rozwiązanie to jest szczególnie cenione ze względu na niskie koszty konserwacji i cichą pracę, co doskonale współgra z potrzebami użytkowników takich pojazdów.
Cisza i komfort jazdy
Paski zębate są znacznie cichsze od tradycyjnych łańcuchów. Brak metalicznych dźwięków, które towarzyszą zmianie przełożeń w tradycyjnym napędzie na łańcuch sprawia, że jazda jest bardziej komfortowa. Jest to szczególnie istotne w rowerach elektrycznych, gdzie często korzysta się z różnych trybów wspomagania.
Dłuższa żywotność
Paski zębate mają dłuższą żywotność w porównaniu do łańcuchów. Są bardziej odporne na rozciąganie i zużycie, co oznacza, że wymagają rzadszej wymiany. Jest to szczególnie istotne w rowerach elektrycznych z silnikiem centralnym. Duża siła momentu obrotowego takiego silnika oraz nieumiejętne korzystanie z przełożeń np. ruszanie z „twardych” biegów powodują szybkie zużycie najmniejszych koronek kasety, rozciąganie a nawet zerwanie łańcucha.
Czystość
Brak smaru sprawia, że pasek jest czystszy niż łańcuch. Nie ma ryzyka pobrudzenia ubrania czy rąk smarem, co jest częstym problemem w przypadku tradycyjnych łańcuchów. Jest to szczególnie istotne w rowerach miejskich, z których korzysta się na co dzień przy dojeździe do biura czy pracy.
Wydajność
Napędy na pasek zębaty charakteryzują się także wysoką efektywnością przenoszenia mocy, co może przekładać się na lepsze wykorzystanie energii w rowerach elektrycznych oraz większy zasięg na jednym ładowaniu.
Wyższy koszt zakupu roweru
Początkowy koszt zakupu roweru elektrycznego z napędem na pasek zębaty jest wyższy w porównaniu do roweru elektrycznego z tradycyjnym łańcuchem. Zarówno paski, jak i specjalne koła zębate są droższe. Droższe w porównaniu z tradycyjnymi są także systemy przerzutek w piastach. Jednak najwyższy koszt roweru to rama. W przypadku napędu na pasek wymaga ona specjalnej konstrukcji, pozwalającej „rozpiąć” tylny trójkąt lub poprowadzić pasek do tylnej piasty poniżej widełek.
Kompatybilność
Paski zębate wymagają specjalnych ram i układów napędowych, co ogranicza możliwość konwersji standardowego roweru na napęd na pasek zębaty. Dodatkowo, naprawy i serwis mogą być bardziej skomplikowane ze względu na mniejszą dostępność części zamiennych.
Ograniczenia w zakresie przełożeń
Większość napędów na pasek zębaty jest kompatybilna z systemami bezprzerzutkowymi lub przełożeniami w piastach, co może ograniczać liczbę dostępnych przełożeń w porównaniu do tradycyjnych układów wykorzystujących przerzutki i kasetę. Może to mieć istotny wpływ na wybór napędu zwłaszcza przy rowerze górskim. Choć biorąc pod uwagę gwałtowny rozwój technologii oraz rozwiązań, które oferuje Pinion lub Enviolo ograniczenie to może wkrótce okazać się bezzasadne.
Wymagania dotyczące montażu
Paski zębate wymagają precyzyjnego montażu i napięcia, co może być bardziej skomplikowane niż w przypadku łańcuchów. Niewłaściwie napięty pasek może prowadzić do jego przedwczesnego zużycia lub uszkodzenia.
Trudność naprawy w terenie
W przypadku awarii napędu na pasek zębaty, naprawa w terenie jest bardziej problematyczna niż w przypadku awarii napędu na łańcuch. Paski oraz dedykowane tarcze i zębatki są dużo mniej powszechne i trudniej dostępne niż komponenty napędu na łańcuch.
Podsumowanie
Napęd na pasek zębaty jest obecny w każdej kategorii rowerów, od analogowych rowerów szosowych poprzez miejskie rowery elektryczne, rowery cargo czy górskie maszyny do enduro.
Napęd na pasek oferuje szereg zalet, w tym niskie koszty konserwacji, cichą pracę, dłuższą żywotność oraz czystość w trakcie użytkowania. Wyższy koszt początkowy, kompatybilność, ograniczenia w zakresie przełożeń oraz wymagania dotyczące montażu i naprawy mogą stanowić obawę przed zakupem roweru napędzanego paskiem.
Biorąc pod uwagę wady i zalety, napęd na pasek zębaty dobrze sprawdzi się w rowerach miejskich, turystycznych, składanych i rowerach cargo. W rowerach górskich, które wymagają większego zakresu przełożeń oraz możliwości naprawy w terenie, lepszym rozwiązaniem może okazać się tradycyjny napęd na łańcuch.
Wybór pomiędzy napędem na pasek lub napędem na łańcuch zależy od indywidualnych preferencji użytkownika, budżetu oraz przeznaczenia i oczekiwań względem roweru elektrycznego.